مجموعه مقالات همایش «ابن سینا و فیلسوفان اسلامی» که به همت بنیاد حکمت اسلامی صدرا در مهرماه ۱۳۹۰ برگزار شد همراه با مقالات جدید تحت عنوان «ابن سینا و حکمت مشرقی» به اهتمام دکتر قاسم پورحسن و زیر نظر آیت الله سیدمحمد خامنه ای منتشر شد. این مجموعه مقالات شامل بخشهایی چون زندگینامه و آثار، مابعدالطبیعه، الهیات، اخلاق و سیاست است. در بخش زندگینامه و آثار دو مقاله ابن سینا فیلسوفی اشراقی و ابن سینا، فیلسوف اشراقی به ترتیب از آیت الله سیدمحمد خامنه ای و دکتر قاسم پورحسن منتشر شده است.
در بخش مابعدالطبیعه هم ۱۰ مقاله از اساتید و کارشناسان مختلف چاپ شده است: ابن سینا و فلسفه اسلامی نوشته آیت الله سیدحسن سعادت‌مصطفوی و ابن سینا در غرب از کریم مجتهدی، ابوالحسن عامری به قلم دکتر غلامحسین ابراهیمی دینانی و عقل فعال در رسائل تمثیلی ابن سینا از حسین کلباسی‌اشتری از جمله این مقالات هستند.
گزارش و نقد دیدگاه ابن سینا در مورد ذاتی بودن جوهریت برای جوهر و عرضی بودن عرضیت برای عرض نوشته سیدصدرالدین طاهری، بازخوانی نظریه فطرت در فلسفه ابن سینا و دکارت؛ گامی به سوی کشف چشم‌انداز واحد از مسعود امید، رویکرد تطبیقی به ماهیت نفس از دیدگاه ابن سینا و ملاصدرا به قلم احمد شه‌گلی و مقایسه دیدگاه ابن سینا و دیگر فلاسفه اسلامی در مورد مسئله کلی از ثریا سلاحورزی و زهرا صفاری نژاد و ترابط عنایت با نظام احسن و چگونگی وقوع شر در قضای الهی از منظر ابن سینا نوشته عین الله خادمی و مظاهر جوادی‌نیا از مقالات بخش مابعدالطبیعه هستند.
در بخش الهیات ۴ مقاله درج شده است که عبارتند از: معاد جسمانی و روحانی از دیدگاه ابن سینا نوشته مرتضی پویان، دعا و نقش آن در کمال آدمی از دیدگاه ابن سینا تألیف مرتضی شجاری، شرح ابن سینا بر اثولوجیا به قلم طیبه کرمی و نقش حکمت نظری در قوس صعود از دیدگاه ابن سینا از مرضیه صادقی.
در بخش اخلاق و سیاست هم ۸ مقاله از اساتید و کارشناسان مختلف منتشر شده است: فلسفه سیاسی معلم ثالث ابوعلی مسکویه از محسن مهاجرنیا، نظریه اخلاقی ابن سینا نوشته حسین اترک، گزاره های اخلاقی از دیدگاه ابن سینا نوشته نادر شکراللهی و لیلا فاضلی، فلسفه سیاسی ابن سینا از داود پرن و مسعود اعتصامی و تأملی در قیاس اقترانی شرطی ابن سینا از اکبر فایدئی ازجمله این مقالات است.
فلسفه منطق قیاس(شکل اول)؛ بررسی ساختار علیتی شکل اول در نظرگاه ابن سینا نوشته محمد متقیان، جزئی یا کلی بودن عوارض در اندیشه ابن سینا نوشته رضا ماحوزی و رهیافت صوری در منطق ابن سینا از رضا رسولی شربیانی و پریسا مهرخانی نیز از دیگر مقالات این بخش است.
پورحسن در بخشهایی از مقدمه این اثر می نویسد: ابن سینا را فیلسوفی مشائی معرفی می کنند که پیرو فلسفه یونان و شارح ارسطوست. هر پژوهنده ژرف بینی از خود می پرسد اگر ابن سینا فیلسوفی مشائی است به چه دلیل گسستهای معرفتی بنیادینی با یونان و ارسطو داشته و همواره در آثارش از نظام و حکمتی متفاوت سخن به میان می آورد؟ چرا ابن سینا در بسیاری از مسائل حکمی همچون مسئله واجب، معرفت، نفس و تجرد و جاودانگی آن و نبوت به گونه ای دیگر می اندیشد؟ رویکردهای تمثیلی و رمزی و آموزه های مشرقی و عرفانی ابن سینا را در صورت پذیرفتن نظریه فوق، چگونه باید تحلیل کرد؟
وی می افزاید: کتاب حاضر در صدد است تا ضمن بررسی پرسشهای فوق، دو مسئله را مورد پژوهش قرار دهد: مسئله نخست آن است که ابن سینا فیلسوفی اشراقی است؛ او نه ارسطویی است و نه افلاطونی. مسئله دوم اختصاص به بررسی حیات و آثار او جهت بازنمایاندن ابعاد تفکر اشراقی اش دارد.
وی در بخش دیگری از مقدمه می نویسد: حکمت مشرقی(اشراقی) ابن سینا، بنیانهای آغازین فلسفه اسلامی را شکل داد. هر کوششی برای فهم شالوده های فلسفه اسلامی باید با فارابی و ابن سینا آغاز گردد. نمی توان پیرو فلسفه سهروردی یا ملاصدرا بود اما شناختی دقیق از فلسفه ابن سینا نداشت. کسانی که خود را بی نیاز از حکمت سینوی می پندارند، نسبتی با فلسفه اصیل ندارند.
پورحسن تصریح می کند: حکمت ابن سینا نه تنها برای پژوهندگان فلسفی امری اجتناب ناپذیر است، بلکه انسان معاصر در صورت فهم و برقراری نسبت با آن، می تواند از آن بهره مند شود. ابن سینا با طرح انسان‌‌شناسی فلسفی، جایگاه حقیقی آدمی را بازگرداند، درون انسان را کاوید، نیازهای او را عیان ساخت، ضعفها و قوت‌ها را برملا کرد و بدین سان به انسان قدرت تعمق و فهم بخشید. انسان معاصر که در جستجوی حقیقت اصیل است، خود را در پیوند با فلسفه ابن سینا خواهد دید.
چاپ نخست مجموعه مقالات «ابن سینا و حکمت مشرقی» در بهار سال جاری، به شمارگان ۲۰۰۰ نسخه و ۴۱۶ صفحه با جلد شومیز به بهای ۱۵۴۰۰۰ ریال و گالینگور به بهای ۱۸۵۰۰۰ به بازار نشر عرضه شده است.
