در مقاله حاضر دیدگاه علامه درباره چالشبرانگیزترین مباحث مربوط به جاودانگی نفس، مسئله سعادت و شقاوت ذاتی، ادراکات اعتباری موردبررسی قرار میگیرد. علامه با تفکیک ادراکات اعتباری از ادراکات حقیقی، نظام معرفتی را مطرح میکند که پیش از ایشان در فلسفه اسلامی بیسابقه است. نظریه اعتباریات اجتماعی علامه بهخوبی نحوه شکلگیری نظامات اجتماعی، زندگی جمعی و بنیانهای اخلاق و حقوق را توضیح میدهد. در ادامه مقاله به بررسی نتیجه معرفتی نظریه «اعتباریات» در مسئله جاودانگی و نسبت ادراکات اعتباری و حیات پس از مرگ که از ابداعات ابتکاری معرفتشناسانه علامه است؛ میپردازیم.
در این نوشتار کوشش نویسنده بر این است که به تبیین نظریه علامه طباطبائی در فناناپذیری نفس پرداخته و رابطه آن را با نظریه اعتبارات اجتماعی توضیح دهد. در پژوهش حاضر نظر علامه طباطبایی درباره وجود جوهری به نام نفس، استدلال علامه در اثبات جاودانگی نفس و ابداعات علامه در اعتباریات اجتماعی و نتایج و پیامدهای معرفتی آن در بحث جاودانگی نفس بررسی خواهد شد.
اهمیت بحث جاودانگی نفس با ایضاح مفهومی نظریه اعتباریات که پیشفرض معرفتشناسی علامه در موضوع جاودانگی است امکانپذیر خواهد بود. جایگاه این بحث نیز با فهم صحیح مبانی، مفاهیم، اهداف و روش بحث علامه امکانپذیر است. بدین منظور ابتدا باید روش صحیح علمی را جهت استخراج نتیجه مطلوب اتخاذ نمود.