۲برخلاف تصویر رایج، ابن‌سینا نه پیرو محض ارسطوست و نه صرفاً شارح آراء وی. ابن‌سینا فیلسوفی مستقل، برجسته و مسلمان ایرانی است. وی در پرتو نقدها به فلسفه یونان و ارسطو، درصدد شکلدهی گسست معرفتی بنیادین و طرح‌ریزی شالوده‌های حکمت مشرقی است.

یکی از موضوعات متنازع فیه، مسئله نفس، جوهریت، تجرد و جاودانگی آن است. ابن‌سینا آراء ارسطو در این سه موضوع را نابسنده دانسته که دچار کاستیها، اشتباهات و خلطهاست. وی میکوشد تا با نقد دیدگاه ارسطو، طرحی جدید از مسئله نفس بدست دهد. ابن‌سینا با نقد تعریف ارسطو از نفس آغاز کرده، با جرح و رد براهین بقا پیش رفته و سرانجام نظریه‌یی بدیع در موضوع جاودانگی نفس تدوین نموده است. این نظریه پشتوانه‌یی بنام «اجل البراهین» ابن‌سینایی دارد.

هدف اصلی نوشتار حاضر، بررسی آراء ارسطو، ایرادات ابن‌سینا بر آنها و نشان دادن ساحتهای ابتکاری ابن‌سینا در مسئله نفس میباشد. نگارنده نشان میدهد که دستاورد ابن‌سینا، راهی جدید در مسئله نفس و بدن را گشوده و تلقی استمرار آراء ارسطو در میان فیلسوفان اسلامی، تلقی نادرست است. ابن‌سینا را باید آغازگر بحثهای بنیادین در موضوع نفس و جاودانگی آن قلمداد کرد.

دانلود مقاله