دکتر قاسم پورحسن استاد فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی در گفتگو با خبرنگار مهر درمورد اینکه روشنفکر کیست و چه رسالتی دارد گفت: از زمانی که مسئله حیات و آگاهی اجتماعی مطرح شد در میان تمام اقشار و طبقاتی که وجود داشت روشنفکر برجستهتر از دیگران ظاهرشد. وظیفه نخست روشنفکر آگاهی بخشیدن به جامعه بود به همین دلیل پیوند نیرومندی که میان روشنفکری و آگاهی بخشیدن به جامعه وجود داشت سبب شد که بسیاری مسئولیت مهم آگاهی را به طبقهای به نام روشنفکر پیوند بزنند.
وی افزود: روشنفکر سه وظیفه اصلی دارد که کاملاً در نسبت با جامعه و حیات اجتماعی و با مسئولیت خود روشنفکر شکل میگیرد. آگاهی میتواند عقلانیت و اعتدال یا میانه روی باشد. تمام جوامع از فقدان آگاهی رنج میبرند آگاهی یک واژه تفننی نیست جامعه آگاه برسرنوشت خود آگاه میشود و رستگاری خود را در مییابد . بنابراین ممکن نیست که از جامعه مطلوب سخن بگوییم که از آگاهی برخوردار نباشد.
عضو پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ادامه داد: مهمترین رسالت روشنفکر آگاهی بخشیدن به جامعه است جامعه نادان سبب از دست رفتن بسیاری از وجوه حیات عقلانی میشود و به سرنوشت خود آگاهی ندارد. جامعه آگاه جامعه خردمندی است. جامعه ناآگاه مخالف خردمندی زندگی میکند و به حیاتش ادامه میدهد. بنابراین اگر توجه ما به جامعه آگاه و خردمند است مهمترین رسالت خردمند این است که آگاهی را شکل دهد.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: عقلانیت، میانه روی، پرهیز از افراط و تفریط، احساس مسئولیت داشتن، جامعه پذیری، آگاهی از سرنوشت و حیات عقلانی، میتواند مهمترین ویژگیهای روشنفکر باشند.
این محقق و پژوهشگر حوزه فلسفه در مورد اینکه در برخی محافل، سیاه نمایی، نوعی ژست روشنفکری شده این موضوع با مفهوم روشنفکری که نوعی روشنگری است چه نسبتی دارد هم گفت: روشنفکر با عقلانیت و آگاهی پیوند دارد. روشنفکر جامعه را دچار یأس و ناامیدی نمیکند. روشنفکر به جامعه نوید عقل و خردمندی میدهد به همین دلیل محال است که کسی روشنفکر باشد و بر طبل نادانی، یأس و افسردگی بکوبد. مهمترین وظیفهای که روشنفکر بعد از آگاهی بخشیدن دارد همان عقلانیت و میانه روی است. سیاه نمایی جامعه را دچار یأس و ناامیدی میکند.
این نویسنده و مترجم درپایان یادآورشد: در برخی از شرایط اجتماعی روشنفکران از وظیفه ذاتی و اصلی خود دور میشوند هر کسی که خدمت آگاهی رسانی به جامعه را میگیرد از وظیفه روشنفکری دور شده و سبب میشود که جامعه دچار فقدان عقلانیت و میانه روی شود. انحراف، افراط و تفریطها ناشی از فقدان عقلانیت و آگاهی است. بنابراین اگر روشنفکری به وظیفه و رسالت خودش توجه داشته باشد هیچ گاه در جامعه یأس و ناامیدی تولید نمیکند.